Femanisme of remancipatie?
Prealabel april 2008 door Roos Wouters
Zoals een tiener zich tegen zijn ouders afzet om zich te ontworstelen aan de ongelijke machtsverhouding, zo gaat dat ook vaak bij de emancipatie van mannen en vrouwen. Vrouwen hebben zich de afgelopen decennia met kracht ontworsteld aan de traditionele ongelijke machtsverhoudingen. Ze hebben het klemmende korset met kracht van zich afgeworpen en de dienende deugdelijke huisvrouw, wier enige recht het aanrecht was, vaarwel gezegd. Velen hebben letterlijk de broek aangetrokken en zijn de arbeidsmarkt opgegaan om zich ook buiten de zorg voor het gezin te laten gelden op de arbeidsmarkt. En ondanks dat er nog een hoop te winnen valt, is er al veel bereikt. Mannen die tegenwoordig nog publiekelijk durven beweren dat het enige vrouwenrecht het aanrecht is, worden vast en zeker weggehoond.
Voor tieners komt een moment dat zij zich dermate aan het ouderlijk gezag hebben ontworsteld dat ze het niet meer nodig hebben zich met kracht te verzetten. De ouders hebben het begrepen, het kind is een jongvolwassene geworden die zij als zodanig dienen te behandelen, ook al zullen zij af en toe heus terugverlangen naar de tijd dat hun overwicht nog groot was. Waar bevinden vrouwen zich in vergelijking met die tieners?
Op dit moment bevinden zowel vrouwen als mannen zich in een overgangsfase; het is duidelijk dat de traditionele machtsverhoudingen veranderd zijn, maar de invulling van de nieuwe machtsverhouding is nog volop in ontwikkeling. De jongvolwassenen woont wel op kamers en heeft een eigen leven, maar geheel los en onafhankelijk is hij of zij nog niet. Dat heeft tijd nodig. Pas als hij of zij lang genoeg voor zichzelf heeft gezorgd en beiden partijen gewend zijn geraakt aan de nieuwe verhouding, zal deze situatie prettiger en natuurlijker aan gaan voelen. Dan zullen de vragen van de ouders, die aanvankelijk nog gezien werden als controle of betutteling, worden ervaren als medeleven en interesse.
Al jaren proberen vrouwen zich te bewijzen in de ‘mannen wereld’, dan weer door zich aan mannen te spiegelen in ‘broekpak met okselhaar’, dan weer door zich te presenteren als ‘lustobject’ en hun seksuele bevrijding te vieren. Het terrein dat eerst alleen voor mannen toegankelijk was moet plots met vrouwen gedeeld worden. Dat brengt een vraag met zich mee die wij nu naar hartelust proberen te beantwoorden: als vrouwen zich gaan begeven op het mannenterrein en mannen op dat van vrouwen, wanneer ben je dan een echte vrouw of een echte man? Wat onderscheid ons van elkaar?
Tja, biologisch verschillen mannen natuurlijk van vrouwen, zoveel is duidelijk. Maar wat is vrouwelijkheid of mannelijkheid en zijn we onze vrouwelijkheid of mannelijkheid kwijtgeraakt? Waar zit die vrouwelijkheid in? Hoe moet ik mij vrouwelijk gedragen? Mag ik dan niet van bier en voetbal houden en is mijn man niet mannelijk als hij voor de kinderen zorgt? De antwoorden op deze vragen zijn niet duidelijk omlijnd. Daarom adviseer ik iedereen van de ruimte die daarin schuilt gebruik te maken; eigen je toe wat in jou ogen aantrekkelijk is, mannelijk of vrouwelijk, en bepaal met elkaar welke kant je met de emancipatie op wil; welke machtsverhoudingen zijn toe aan vernieuwing en strijd daar samen voor. Werkelijke emancipatie gaat namelijk met mannen en vrouwen samen want; vrouwelijkheid + mannelijkheid = menselijkheid! Op naar het femanisme!
Roos Wouters, politicoloog en bestuurslid van het Alternatief Voor Vakbond