Er valt wat voor te zeggen: je leven lang samen blijven bij één en dezelfde partner van het andere geslacht, geen gedoe met geslachtsziektes, echtscheidingen, alleenstaand ouderschap, adoptie, etc. etc. Wat zou het heerlijk eenvoudig en overzichtelijk zijn als we ons allemaal met plezier aan onze geloften zouden houden tot de dood ons scheidt.
Sommigen, ik zal geen namen noemen, durven zelfs te beweren dat het heterohuwelijk – waarbinnen vrouwen uiteraard voor de kinderen zorgen en mannen voor de kost – ‘de essentie van het menselijk wezen’ is. Zolang we ons daar maar trouw aan vasthouden, dan plukken we er nu en in het hiernamaals de vruchten van.
Ook valt er wel wat voor te zeggen om een leven lang bij dezelfde werkgever te blijven. Een contract voor het leven met een collectieve arbeidsovereenkomst waar alle partijen zich met plezier aan houden, tot de vut of het pensioen hen scheidt. Als één van de partijen zich niet aan de afspraken houdt, dan wordt deze onmiddellijk door het collectief op de vingers getikt, want zolang het lidmaatschap betaald wordt en de actiebereidheid in takt blijft, zal iedereen – vooral de werknemer – daar van profiteren. Hoe heerlijk, eerlijk en overzichtelijk zou dat zijn!
Zo eenvoudig is de werkelijkheid echter niet. Het vaste contract is, net als het heterohuwelijk, allang niet meer heilig. Mensen hoppen van relatie naar relatie en van baan naar baan, dwars door branches of geslachten heen. Contracten en geloften worden met het grootste gemak gemeden of verbroken. De ene groep wordt buiten die contracten of geloften gehouden en de andere wordt er juist door in- of opgesloten. Wil de een niets liever dan een vast contract om eindelijk dat starterswoninkje te kunnen kopen, de ander zou vandaag nog van baan veranderen als hij of zij niet zo verdomde afhankelijk van dat vaste contract met die luxe verworven randvoorwaarden zou zijn.
Hoe efficiënt of barmhartig de oorspronkelijke gedachte achter een contract of huwelijk voor het leven ook bedoeld is, de praktijk is anders. Patchworkpensioenen zijn al even gewoon als patchworkfamilies. U weet wel, het samengestelde gezin en de lappendeken aan opgebouwde pensioentjes. Herkent u dit niet? Dan bent u vast geen Jop hopper, jongere, vrouw en/of allochtoon, want het zijn vooral deze groepen die daar mee te maken hebben.
Het samenraapsel van pensioenpotjes zorgt voor een geringe pensioensopbouw met veel onnodige administratiekosten. Grote samengestelde families maken het plannen van vakanties en bezoekregelingen haast onmogelijk. Helemaal onbegrijpelijk vind ik het dan ook niet dat de vakbonden en het Vaticaan zich angstvallig vastklampen aan de traditionele verhoudingen. Toch zou het veel beter zijn als ze hun energie aan iets anders zouden besteden, want een ding weet ik zeker: de tijden veranderen en daar kan geen paus, vakbond noch Nieuwe Top tegenop.
Roos Wouters
Roos Wouters (1974) is politicoloog en werkt als directeur voor de Stichting Het Nieuwe Werken Werkt! Daarnaast is zij werkzaam als freelance publicist, debatleider, columnist en adviseur. Wil je meer weten over Roos? Volg haar via LinkedIn of Twitter (@rooswouters), of check haar website.
